Đại cương cơ bản nhất về máu

1. Định nghĩa về máu

Máu là tổ chức lỏng vận chuyển trong lòng mạch máu đảm bảo dinh dưỡng cho các tổ chức, đồng thời vận tải những sản phẩm chuyển hóa từ các tổ chức về các cơ quan để đào thải ra ngoài.

2. Tính chất của máu

• Máu là một chất dịch quánh có màu đỏ tươi khi giàu oxy, màu đỏ thẫm khi thiếu oxy, giàu khí carbonic
• Tỷ trọng của máu: 1.050 trong đó tỷ trọng của huyết tương 1,03, tỷ trọng huyết cầu là 1,100
• pH của máu: 7,36 và hằng định
• máu chiếm 1/3 trọng lượng cơ thể

3. Cấu tạo của máu

Máu gồm hai thành phần chính: huyết cầu và huyết tương

• Huyết cầu còn gọi là thành phần hữu hình của máu, gồm: hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu
• Huyết tương: huyết thanh và Fibronogen

Hồng cầu

• Cấu tạo và số lượng: hồng cầu là tế bào hình đĩa dẹt có đường kính 8 micromet màu đỏ không có nhân. Trong hồng cầu chứa huyết sắc tố Hemoglobin, là chất quyết định hoạt động sinh lý của hồng cầu. Trong 1mm3 có khoảng 3900000-4200000 tế bào hồng cầu.
• Hồng cầu được sản xuất từ tủy xương và đưa vào máu, hồng cầu sống được khoảng 100-120 ngày thì bị vỡ, khi vỡ một phần hemoglobin của hồng cầu được quay trở lại tủy xương tạo hồng cầu mới, còn phần lớn hemoglobin biến thành bilirubin ở gan tạo mật.
• Chức năng của hồng cầu: vận chuyển khí, đảm bảo sự hô hấp cho tế bào, tạo sắc tố mật tại gan

Bạch cầu

• Cấu tạo: là tế bào không màu, có nhân, có kích thước khác nhau song nhìn chung lớn hơn hồng cầu, đường kính trung bình 8micromet-16micromet, có khả năng thay đổi hình dạng
• Do tủy xương và hạch bạch huyết sản xuất và đưa vào maú
• Trong 1mm3 có khoảng 6000-9000 tế bào bạch cầu. Đời sống bạch cầu rất ngắn từ vài giờ- vàu ngày.
• Có nhiệm vụ xuyên qua thành mạch máu tới các tổ chức để thực bào, bảo vệ cơ thể

Tiểu cầu

• Tế bảo nhỏ nhất, không màu, không nhân, đường kính 2-3 micromet, rất dễ vỡ. Tiểu cầu do tủy xương sinh ra
• Trong 1mm3 máu có khoảng 200000-300000 tế bào tiểu cầu
• Đời sống 3-5 ngày
• Nhiệm vụ: tham gia vào quá trình đông cầm máu
• Làm bền thành mạch, chống xuất huyết

4. Chức năng của máu

Hô hấp

• Do Hemoglobin của hồng cầu đảm nhiệm. Hb lấy oxy từ phổi và đưa về các tổ chức và tế bào, lấy CO2 từ tế bào và tổ chức đưa về phổi để vận chuyển ra ngoài.

Dinh dưỡng hay vận chuyển

• Máu vận chuyển các chất dinh dưỡng như acid amin, glucose, acid béo, sinh tố từ nhung mao của ruột non đễn tổ chức tế bào, tổ chức
• Máu vận chuyển các phân tử thuốc để đưa tới vị trí cần thể hiện tác dụng

Bài tiết

• Máu lấy chất cặn bã, sản phẩm chuyển hóa của tất cả cơ quan, tế bào trong cơ thể đưa đến thận, phổi, da để đào thải ra ngoài.
• Bảo vệ cơ thể

• Các tế bào bạch cầu của máu có khả năng thực bào, thôn tính, tiêu diệt vi khuẩn, đồng thời tạo ra kháng thể chống vi khuẩn gây bệnh có thể xâm nhập và gây bệnh lần sau.

Thống nhất cơ thể

• Máu lưu thông khí huyết khắp cơ thể, đảm bảo mối liên hệ mật thiết giữa các cơ quan trong cơ thể, tạo nên sự thống nhất trong cơ thể. Máu điều hòa hoạt động các cơ quan thông qua hormon của các tuyến nội tiết, máu lưu thông khắp cơ thể có tác dụng điều hòa nhiệt độ cho cơ thể
• Máu chứa nhiều hệ đệm nhằm duy trì pH máu ở trong khoảng hằng định, tốt cho tế bào, tổ chức của cơ thể.